فاصله کیفی نمایشگاه‌های گردشگری داخلی با نمونه‌های خارجی

سرمایه ملی، علیرضا جابتی* – در یازدهمین ماه از سال گذشته، پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران و صنایع وابسته با شعار «گردشگری برای رشد فراگیر» برگزار شد. هرچند اوضاع صنعت گردشگری در تمام جهان طی دو سال اخیر متاثر از شیوع کرونا و سایه سنگین آن بر اقتصاد جهان و به‌ویژه صنعت گردشگری بوده است، اما همچنان می‌توان نمایشگاه‌های گردشگری در هر کشوری را آینه تمام‌نمای صنعت گردشگری در آن کشور دانست.

با این رویکرد، آن‌چه در آخرین دوره از این نمایشگاه دیده می‌شد، حضور گسترده و فراگیر نهادهای فعال و زیرساختی مرتبط با حوزه گردشگری ازجمله بانک گردشگری، کانون جهان‌گردی و اتومبیل‌رانی، سازمان هتل‌داری ایران، واحدهای گردشگری مناطق شهرداری‌های تهران، مراکز فعال اقامتی بوم‌گردی شهرستان‌ها و نواحی بومی و محلی، شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان، کارآفرین و نوبنیان و آژانس‌ها و دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری بود؛ یعنی متولیان گردشگری در ایران.

بخشی نیز در این نمایشگاه ویژه خودروهای مسافرتی و گردشگری نظیر اتوبوس، مینی‌بوس، کمپر (کاروان)، کافه‌ماشین و… بود. همچنین در نمایشگاه پانزدهم شاهد برگزاری مداوم انواع مراسم سنتی و بومی قومیت‌ها برای معرفی ارزش‌های فرهنگی آن‌ها در غرفه‌ها و محوطه نمایشگاه بودیم که به نوعی دعوتی از علاقه‌مندان برای دیدن این مراسم در محل‌های اصلی برگزاری آن‌ها یعنی شهرهای مختلف ایران بود.

اما از سوی دیگر، جای خالی کشورهای منطقه و همسایه در این نمایشگاه که پسوند بین‌المللی را به یدک می‌کشید، بسیار محسوس و بود جز یکی دو کشور اسلامی ازجمله اندونزی و عمان، کشور دیگری در بزرگ‌ترین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری در کشورمان حضور پیدا نکرده بود.

افت میزان فعالیت آژانس‌ و دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری برتر مانند مارکوپلو، ققنوس، ایوار و… نیز که به‌نوعی برندهای بزرگ این صنعت در ایران به‌شمار می‌روند باعث شده بود تا این شرکت‌ها غایبان بزرگ این نمایشگاه باشند.

نکته مهم دیگر این بود که برخلاف انتظارات، در این نمایشگاه شاهد معرفی شایسته و موثری برای گردشگری طبیعت، سلامت و زیارت به‌رغم وجود ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بالای موجود در کشور نبودیم.

همچنین مطابق معمول، ازدحام بیش از حد و شلوغی مدیریت‌نشده در برخی سالن‌های نمایشگاه آن‌هم در شرایط حاد کرونا نشان از ضعف‌های مدیریتی و نظارتی در برگزاری نمایشگاه داشت.

و در نهایت همان‌طور که در کل صنع گردشگری با معضل کمبود امکانات رفاهی مواجه هستیم، در نمایشگاه گردشگری تهران نیز کاستی خدماتی همچون کمبود محل‌های مناسب برای صرف غذا و نوشیدنی و نیز کمبود سرویس‌های بهداشتی و صف‌های طولانی آن‌ها، باعث نارضایتی بازدیدکنندگان شده بود.

هرچند که سطح کمی و کیفی و نیز حجم برگزاری نمایشگاه گردشگری تهران با نمایشگاه‌های گردشگری در تراز جهانی نظیر «آی‌تی‌بی برلین» یا «فیتور مادرید» قابل مقایسه نبوده و چنین انتظاری هم نیست، اما مشکل این‌جاست که نمایشگاه تهران در مقام قیاس با نمایشگاه‌های گردشگری در سطح منطقه نظیر «امیت استانبول» یا «ای‌تی‌ام دوبی» هم دچار کمبودها و نواقص فراوانی است که رفع آن‌ها نیازمند برنامه‌هایی جامع و کامل با مدیریت واحد و یکپارچه است؛ برنامه‌هایی که الگوهای جهانی و منطقه‌ای فراوانی با قابلیت بومی‌سازی برای تهیه و تدوین آن‌ها وجود دارد.

* کارشناس ارشد گردشگری