تارا و دنا بخریم یا شاهین و ایگل؟

سرمایه ملی، محمدعلی دیانتی‌زاده – بازار سدان‌های ملی در ایران سال‌هاست که تنوع قابل توجهی پیدا کرده؛ از کلاسیک‌ها مثل دناپلاس توربو اتومات گرفته تا سدان‌های تازه وارد مثل شاهین‌پلاس و کی‌ام‌سی ایگل. اما وقتی پای خرید می‌رسد، سوال اصلی این است: کدام خودرو واقعاً ارزش خرید بالاتری دارد و کدام‌ها در مسیر رقابت کنار می‌روند؟

در ادامه، چهار خودرو اتوماتیک داخلی (در ۶ تیپ) را بر اساس طراحی، عملکرد فنی، امکانات، ایمنی، ارزش خرید، کیفیت و دوام با هم مقایسه می‌کنیم و مسیر صعود مرحله‌ای هر یک از این سدان‌های کلاس C را نشان می‌دهیم.

* دناپلاس توربو اتومات؛ حذف از تورنمنت در همان مرحله اول!

طراحی و کابین: دناپلاس توربو هنوز ظاهر کلاسیک و محافظه‌کارانه‌ای دارد؛ به‌رغم کپی‌پرداری عامه‌پسند فرم چراغ‌های عقب دنا از بنز سی‌کلاس، طراحی بیرونی دنا در قسمت جلو تداعی‌گر خودروهای زرهی است و با قسمت عقب همخوانی ندارد. فضای محدود داخل کابین و فضای سر و جای پای نامناسب سرنشینان دناپلاس هم با ابعاد بزرگ بدنه آن ناهمگون است. دست راننده و سرنشین جلو به‌سختی از کنار تودری‌ها برای تنظیم پشتی صندلی‌ها رد می‌شود. در نسخه‌های اولیه دنا با گیربکس دستی، دست راننده موقع تعویض دنده، گاه با داشبورد تماس پیدا می‌کرد و در نسخه‌های بعدی برای رفع این عیوب، دسته‌دنده و صندلی‌های جلو، کمی عقب‌تر جانمایی شدند که جای پای سرنشینان عقب را کم کردند، به‌خصوص که شاهد برجستگی کف خودرو دنا در قسمت زیر صندلی‌های جلو دنا نیز هستیم.

فنی: موتور ۱.۷ لیتری توربو با قدرت ۱۵۰ اسب‌بخار و گشتاور ۲۱۵ نیوتن‌متر، همراه با گیربکس اتومات شش‌سرعته، روی کاغذ قابل قبول است. شتاب صفر تا صد این خودرو هم در شرایط استاندارد، حدود ۱۲ ثانیه عنوان شده است، اما هماهنگی ضعیف موتور با گیربکس و وزن خودرو باعث تجربه‌ای کندتر در دنیای واقعی می‌شود. تعلیق جلو دنا مک‌فرسون و عقب آن میله پیچشی است، همراه با ترمزهای دیسکی در جلو و عقب. اما به‌رغم تقویت حدود ۴۰ اسب بخاری قدرت و افزایش ۶۰ نیوتن‌متری گشتاور دناپلاس توربو نسبت به دنا معمولی، تقویت خاصی را در سیستم ترمز و هندلینگ نسخه توربو اعمال نشده است.

امکانات و تجهیزات: تشخیص سطح امکانات دناپلاس که روی سایت رسمی ایران‌خودرو، ۱۳ کد کلاس مختلف برای آن ذکر شده (!)، بسته به این کد کلاس‌ها متفاوت است اما تهویه اتوماتیک، فرمان برقی، تنظیم برقی هشت‌حرکته صندلی راننده و سرنشین جلو، سانروف، کروزکنترل و سنسور نور و باران ازجمله امکاناتی هستند که در نسخه فول‌آپشن دناپلاس وجود دارد.

چشم‌انداز بازار: پلتفرم پژو۴۰۵ (که در دهه ۸۰ میلادی طراحی و عرضه شده و بن‌سازه خودرو سمند و فیس‌لیفت‌های مینور و ماژور آن یعنی سورن و دنا بوده) بازنشسته شده و دیگر در هیچ سدان جدیدی استفاده نمی‌شود.

در نهایت؛ موتور، گیربکس و اکسل یکسان دنا با سمندسورن که کیفیت ساخت متوسطی دارد، در کنار ایراداتی مانند عایق‌بندی ضعیف کابین، فضای نامطلوب سر در ردیف جلو، نرم بودن فرمان برقی در سرعت‌ بالا و جانمایی نامناسب دکمه‌های تنظیم برقی صندلی و… باعث می‌شود دناپلاس توربو در دور اول رقابت کنار گذاشته شود.

* شاهین CVT؛ از طراحی خوب تا پیشرانه نامقبول بازار!

طراحی و کابین: شاهین که با یک واسطه (گریت‌وال ولکس C30) از پلتفرم تویوتا بلتا (نسل دوم یاریس) بهره می‌برد، از همان بدو ورود خود به بازار از نظر طراحی بدنه و کابین در میان خودروهای داخلی، ممتاز، پخته‌تر و به‌روزتر به نظر می‌رسید و ظاهر آن، نمره قبولی را از مردم و کارشناسان بازار خودرو ایران گرفت؛ نمای جلو با چراغ‌های کشیده و جلوپنجره شش‌ضلعی بزرگ، خطوط جانبی اسپرت، گرافیک جذاب چراغ‌های عقب و سپرهای خوش‌فرم شاهین، چهره‌ای قابل قبول برای آن ایجاد کرده است.

فنی: موتور ۱.۵ لیتری توربو شاهین با تولید ۱۱۰ اسب بخار قدرت و ۱۷۸نیوتون‌متر گشتاور، در هماهنگی قابل قبول با گیربکس CVT، قدرت کافی برای ترددهای خیابانی و جاده‌ای را دارد و شتاب صفر تا صد حدود ۱۳ ثانیه را به ثبت رسانده است. تعلیق جلو مک‌فرسون و عقب تیر پیچشی آن هم رانندگی نرم و قابل قبولی را تضمین می‌کند. اما با این‌حال، از همان ابتدا بخشی از مشتریان سایپا و متقاضیان خودرو در بازار، از این‌که پیشرانه این خودرو، نسخه ارتقایافته موتور ۸سوپاپ M۱۵ (موتور M15GSI اطلس و سهند) است و با بهره‌گیری از سیستم توربوشارژ، نهایتا قدرتی برابر با موتورهای ۱.۵ لیتری ۱۶ سوپاپ تنفس طبیعی را با لرزش و صدای زیاد ارائه می‌دهد، راضی نبودند. همین موضوع، شاهین CVT را به دومین حذف‌شده این مقایسه تبدیل می‌کند.

امکانات و تجهیزات: سانروف، ورود بدون کلید و استارت دکمه‌ای، فرمان کمکی برقی، کروز کنترل و محدودکننده سرعت، آینه جانبی برقی، کنترل ایستایی در سربالایی، کنترل کشش و پایداری، نمایشگر لمسی با قابلیت نصب نرم‌افزار، تهویه اتوماتیک، آینه‌های تاشو برقی، زیرآرنجی جلو و… ازجمله امکانات و تجهیزات شاهین CVT است.

چشم‌انداز بازار: شاهین CVT گرچه از استحکام بدنه بالایی بهره می‌برد،‌ با توجه به ورود شاهین‌پلاس با پیشرانه ME16 که به‌قول برخی فعالان بازار؛ حرف آخر را زد و همچنین با وجود رقیبی مانند تارا به‌ویژه تارا V4، نمی‌تواند به مراحل نهایی این رقابت راه پیدا کند.

* تارا اتومات؛ فیس‌لیفت شتاب‌زده پژو ۳۰۱ با تفاوت‌های اساسی!

طراحی و کابین: قطع همکاری ناگهانی پژو با ایران‌خودرو پس از خروج آمریکا از برجام و نیمه‌کاره‌ماندن پروژه پژو ۳۰۱، موجب شد ایران‌خودرو برای جلوگیری از اتلاف سرمایه‌گذاری سنگین انجام‌شده و تکمیل و تجاری‌سازی ظرفیت‌های ایجادشده، اقدام به طراحی و ساخت خودرویی بر مبنای پلتفرم ۳۰۱ کند. اما نتیجه کار یعنی خودرو تارا (به معنای ستاره)، یک بازطراحی شتاب‌زده  از آب در آمده است و خودرویی را تداعی می‌کند که انگار قالب‌های بدنه آن براساس یک Etude (طرح اولیه) و Render (گرافیک رایانه‌ای) نهایی‌نشده با خطوط خام، ساخته شده‌اند! علاوه بر این، ایرادات جزئی بسیاری به طراحی تارا وارد است؛ از «مرزبندی چراغ‌های جلو و جانمایی آن‌ها» گرفته تا «بالا بودن لبه صندوق عقب». هرچند که در قسمت عقب، به‌واسطه به هم پیوستگی چراغ‌ها و هارمونی بیشتر، نسبت به نمای جلو، شاهد طراحی بهتری هستیم؛ به‌ویژه در نسخه V4 که گرافیک خطی چراغ‌های عقب و آنتن کوسه‌ای، آن را جذاب‌تر کرده است. در مورد کابین تارا اما باید اذعان داشت که از طراحی موفق‌تری نسبت به بدنه آن بهره می‌برد و فارغ از متریالش، یادآور کابین پژو ۳۰۱ است.

در همین‌جا باید اشاره کنیم که بارزترین تفاوت تارا V2 و V4 اتوماتیک در کابین، به رودری‌ها برمی‌گردد که در تارا V4 دکمه‌های شیشه بالابر را روی خود جای داده‌اند، اما دکمه‌های شیشه بالابر تارا V2 در کنسول میانی قرار دارند. سایر تفاوت‌های تارا V2 و V4 در کابین، شامل بهره‌مند بودن تیپ V4 از زیرآرنجی ردیف عقب و دستگیره سقفی برای سرنشین جلو می‌شود.

فنی: در بخش فنی تفاوتی بین تارا V2 و تارا V4 وجود ندارد، به همین دلیل، برخلاف شاهین CVT و شاهین‌پلاس، به‌صورت جداگانه به بررسی و ارزیابی آن‌ها نپرداختیم. تارا V2 و V4 از موتور ۱.۶ لیتری تنفس طبیعی، گیربکس شش‌سرعته اتومات و قطعات فنی یکسان بهره می‌برند. شتاب صفر تا صد این خودرو حدود ۱۳ ثانیه است. سیستم تعلیق تارا نیز مشابه بسیاری از رقبا، در جلو مک‌فرسون و در عقب تیر پیچشی است.

امکانات و تجهیزات: بیش‌ترین تفاوت تارا V2 و V4 در بخش آپشن‌ها وجود دارد؛ گرم‌کن صندلی‌های جلو، تنظیم برقی ارتفاع صندلی راننده، تنظیم برقی کفی و ارتفاع صندلی سرنشین جلو، تنظیم گودی کمر صندلی راننده، در برقی صندوق بار با سنسور پا (Kick Sensor)، آینه میانی الکتروکرومیک، خطوط پارک پویا دوربین دید عقب و چراغ خوشامدگویی زیر درهای جلو مختص تیپ V4 هستند.

از آپشن‌های مشترک تارا V2 و V4 هم می‌توان به مواردی همچون کی‌لس استارتر، کروز کنترل و محدودکننده (Limiter) سرعت، سانروف، آینه‌های جانبی تاشو برقی، سنسور نور و باران، کنترل کشش و پایداری الکترونیکی، کنترل شروع حرکت در سربالایی (HSA)، ۴ ایربگ و… اشاره کرد.

چشم‌انداز بازار: ضخامت نازک بدنه در سقف و درهای تارا (به‌رغم اصرار ایران‌خودرو به مزیت دانستن انعطاف‌پذیری ورق بدنه)، به وجهه تارا در بازار لطمه زده است؛ تا جایی که برخی فعالان بازار از آن با لقب «تارا کاغذی» یاد می‌کنند. از سوی دیگر، ایران‌خودرو در خردادماه امسال (۱۴۰۴) اعلام کرد که نسخه فیس‌لیفت شده تارا وارد مرحله طراحی رندرهای داخلی و خارجی شده است و تا پایان سال آینده با تغییرات گسترده ظاهری در بدنه و کابین، در دو نسخه مجهز به موتور TU5 توربو و TU5 هیبرید به بازار می‌آید. بی‌شک ورود نسخه جدید تارا، بازار نسخه قبلی آن را متاثر خواهد کرد؛ همچنان‌که با ورود شاهین‌پلاس، بازار نسخه قبلی شاهین تحت‌الشعاع قرار گرفت.

* شاهین پلاس اتومات؛ شاهینی که بازار از سایپا خواسته بود

طراحی و کابین: تفاوت‌های ظاهری شاهین‌پلاس با شاهین CVT جزئی و در حد نقش بستن عبارت AT روی گلگیر جلو و علامت پلاس (+) روی درِ صندوق عقب است. قاب کرومی جلوپنجره و نوار کرومی بالای قاب پلاک که در نسخه CVT نیز دیده می‌شد، در نسخه پلاس شاهین نیز دیده می‌شود. فضای داخلی شاهین‌پلاس نیز مانند طراحی نمای بیرونی آن، مشابه نسخه CVT آن است و تغییرات آن محدود به تریم دورنگ تیره و روشن داشبورد و تودری‌ها و استفاده از تریم طرح چوب در برخی قسمت‌ها است.

فنی: برخی مشتریان بازار خودرو، انتظار داشتند شاهین با یک موتور تنفس طبیعی شانزده‌سوپاپ هماهنگ‌شده با یک گیربکس AT به بازار بیاید و شاهین‌پلاس پاسخ سایپا به همین انتظار بوده است. گرچه این موتور سایپا در مشخصات کلی خود مشابهت بسیاری با موتور TU5P ایران‌خودرو دارد، اما هر دو موتور کوشیده‌اند استانداردهای نسخه فرانسوی خود یعنی EC5 (موتور پژو۳۰۱ و سیتروئن C۳) را پاس کنند؛ ایران‌خودرو با اعمال اصلاحاتی در TU۵ این هدف را دنبال کرده و سایپا راه نیمه‌رفته با سیتروئن در دوران برجام (برای راه‌اندازی خط تولید این موتور) را پس از خروج فرانسوی‌ها از ایران، به‌تنهایی پیموده است. هرچند قدرت تولیدی ME16 روی خودرو شاهین‌پلاس (۱۱۱ اسب‌بخار در ۵۸۰۰ دور در دقیقه) نسبت به قدرت TU5P روی تارا (۱۱۳ اسب‌بخار) دو واحد کمتر ذکر شده، اما گشتاور ۱۵۰ نیوتون‌متری آن در ۴۸۰۰ دوردردقیقه، ۶ واحد بیشتر از گشتاور موتور تارا (۱۴۴Nm/۴۰۰۰rpm) است.

در بخش گیربکس نیز شاهد تجهیز شاهین‌پلاس به جعبه‌دنده شش‌سرعته AT نسل هفتم DAE هستیم. شتاب صفر تا صد این خودرو حدود ۱۲.۵ ثانیه، سیستم تعلیق آن در جلو؛ مک‌فرسون و در عقب؛ تیر پیچشی و ترمزهای جلو و عقب آن دیسکی است.

امکانات و تجهیزات: شاهین‌پلاس علاوه بر همه امکاناتی که برای شاهین CVT برشمردیم، مجهز به قابلیت تنظیم برقی صندلی راننده و گرمکن برای صندلی‌های جلو است.

چشم‌انداز بازار: بازار شاهین‌پلاس از بدو ورود آن به بازار که با استقبال بسیارخوبی همراه بود، تاکنون به شکلی هرروزه بهتر شده، زیرا علاوه بر طراحی حرفه‌ای تر نسبت به دنا و تارا، در قوای محرکه، امکانات رفاهی و استحکام بدنه نیز موفق به جلب رضایت بازار شده است؛ هماهنگی خوب بین موتور و گیربکس و رانندگی راحت و اسپرت، ارزش خرید شاهین‌پلاس را در نظر مشتریان بالا برده است.

* ایگل؛ وفادار به پلتفرمی به‌روز و مطمئن

طراحی و کابین: ایگل (به معنای عقاب) هرچند بر پایه پلتفرم جک J4 (پلتفرم PS1) شکل گرفته، اما در بازطراحی بیرونی و داخلی هویتی مستقل و مدرن‌تر یافته است. چراغ‌های تمام‌LED کشیده، جلوپنجره یکپارچه با نوار پهن کرومی بالای آن، پانچ‌های روی سپر و چراغ‌های عقب پیوسته (با نوار کرومی)، چهره‌ای مدرن و متمایز ایجاد کرده‌اند. در کابین هم استفاده از تریم دو رنگ، متریال مناسب و صفحه‌کیلومتر دیجیتالی، فضایی جادار، به‌روز و در شأن یک محصول ملی عرضه‌شده از سوی بخش خصوصی فراهم شده است.

فنی: ایگل با موتور ۱.۵ لیتری تنفس طبیعی VVT، توان ۱۰۴.۵ اسب‌بخار و گشتاور ۱۳۷ نیوتن‌متر را به‌وسیله گیربکس CVT به چرخ‌های جلو منتقل می‌کند. ترکیب تعلیق مک‌فرسون در جلو و بازوی پیچشی در عقب به همراه ترمزهای دیسکی چهارچرخ، توازن مناسبی میان راحتی و پایداری به خودرو داده است. شتاب صفر تا صد بین ۱۲.۵ تا ۱۳.۵ ثانیه، مصرف سوخت اقتصادی، صندوق ۵۵۰ لیتری و وزن ۱۱۶۰ کیلوگرمی، ایگل را در جایگاه یک سدان خانوادگی کم‌هزینه قرار می‌دهد.

امکانات و تجهیزات: ایگل با تجهیزاتی مانند فرمان برقی، چراغ‌های Full LED، کروز کنترل، صفحه‌کیلومتر دیجیتال قابل تنظیم، مانیتور ۸ اینچی لمسی با بلوتوث و ۶ بلندگو و… نیازهای رفاهی و ایمنی روز خانواده‌ها را پوشش می‌دهد. تنوع رنگ و جزئیات طراحی نیز جذابیت انتخاب آن را افزایش داده است.

چشم‌انداز بازار: کی‌ام‌سی ایگل به‌عنوان نخستین خودرو ملی بخش خصوصی با شاخص داخلی‌سازی ۸۷ درصد، رقیبی جدی برای تارا و شاهین محسوب می‌شود؛ ترکیب طراحی مدرن، کیفیت قابل‌قبول، امکانات استاندارد و پشتیبانی خدماتی کرمان‌موتور، ارزش خرید بالایی برای آن رقم زده است. این محصول نه‌تنها گزینه‌ای مطمئن برای امروز بازار داخلی است، بلکه نمادی از عبور بخش خصوصی از مونتاژکاری و ورود به عرصه خودروسازی واقعی به‌شمار می‌رود و سهم روز به افزایشی از بازار خودرو ایران خواهد داشت.

آن‌چه ارزش خرید ایگل را در مقایسه با رقبای سانروف‌دارش که بعضی آن‌ها مانند شاهین‌پلاس و تارا V4 دارای گرمکن صندلی یا کیک‌سنسور نیز هستند، بالا می‌برد؛ هماهنگی قوای محرکه، ایمنی بدنه، همسانی و تطابق بالا با پلتفرم اولیه، کیفیت بهتر مونتاژ، مصرف سوخت پایین‌تر و استهلاک پایین و دوام قطعات این خودرو است که در نسل پیشین آن یعنی جک جی۴ که به ال۹۰ چینی مشهور شده، به اثبات رسیده است.

همان‌طور که اشاره شد، دنا فیس‌لیفت سمند سورن است و خود سمند خودرویی مبتنی بر پلتفرم پژو۴۰۵،
شاهین به‌واسطه گریت‌وال ولکس C30 از پلتفرم تویوتا بلتا (نسل دوم یاریس) استفاده می‌کند و تارا هم بر پایه پلتفرم پژو ۳۰۱ عرضه شده، درحالی‌که فاصله بین یاریس و ۳۰۱ با خودروهایی مثل شاهین و تارا بسیار زیاد است و پلتفرم ۴۰ساله دنا نیز منسوخ شده، اما ایگل به کیفیت خودرو پایه خود (جک جی۴) وفادار است.

* پس اگر علاقه‌مند به امکانات و آپشن‌های رفاهی هستید؛

تارا V4 اتومات نظر شما را تأمین می‌کند؛ این خودرو علاوه بر امکانات پایه مثل کی‌لس استارتر، کروز کنترل و سانروف، از آپشن‌هایی چون گرم‌کن صندلی‌های جلو، تنظیم برقی صندلی راننده و صندوق برقی با سنسور پا بهره می‌برد.

* اگر دنبال رانندگی نرم و بی‌دردسر هستید؛

شاهین‌پلاس اتومات با ایمنی بالا و پیشرانه قوی، گزینه‌ای ایده‌آل برای کسانی است که رانندگی نرم  و بی‌دردسر می‌خواهند. استحکام بدنه، گرم‌کن صندلی و تنظیم برقی صندلی راننده هم تجربه اطمینان خاطر و راحتی بیشتری فراهم می‌کند.

* اگر در پی یک خودرو کم‌هزینه و مطمئن هستید؛

ایگل بهترین انتخاب است؛ طراحی مدرن با چراغ‌های Full LED، کابین جادار با صفحه‌کیلومتر دیجیتال، امکانات استاندارد روز، مصرف سوخت پایین و استهلاک کم، ایگل را برای خانواده‌ها و استفاده روزمره ایده‌آل می‌کند. کیفیت مونتاژ و وفاداری به پلتفرم اصلی جک J4 باعث شده است این خودرو اعتمادپذیری بالایی داشته باشد.